اکثر مادران در مقاطعی از دوران شیردهی خود دچار مشکلاتی نظیر کمبود شیر می‌شوند. زمانی که چنین اتفاقی رخ می‌دهد، این سؤال پیش می‌آید که آیا باید به مصرف شیرخشک روی آورد؟ در جواب باید بگوییم خیر، شما نیازی به مصرف شیرخشک ندارید، برای این منظور تنها باید یک سری راهکارهای خاص را اجرا کنید. با ما همراه باشید تا راهکارهای مؤثر این زمینه را به شما ارائه کنیم.
فهرست مطالب
علت کم بودن شیر مادر چیست؟
کم بودن شیر مادر بستگی به عوامل مختلفی دارد که برخی از این عوامل شامل:
استرس
استرس می‌تواند یکی از عواملی باشد که باعث کاهش تولید شیر مادر شود. در واقع، استرس موجب افزایش هورمون استرس مانند کورتیزول می‌شود که این هورمون می‌تواند تأثیر منفی بر هورمون‌های لاکتیژن و اکسیتوسین داشته باشد که در تولید و رفع شیر مادر نقش دارد.
مصرف برخی از قرص‌ها
مصرف برخی از قرص‌ها و داروها ممکن است باعث کاهش تولید شیر مادر شود. برخی از داروها مانند ضد افسردگی‌ها، ضد اضطراب‌ها و ضد تشنج‌ها می‌توانند بر تولید هورمون پرولاکتین و عملکرد غدد شیری تأثیر بگذارند. در صورت مصرف این داروها، احتمال اختلال در تولید و جریان شیر مادر وجود دارد.
جراحی سینه
انجام جراحی‌های سینه مانند جراحی برای تغییر فرم سینه، ایمپلنت سینه یا جراحی‌های زیبایی سینه می‌تواند باعث کاهش تولید شیر مادر شود. این جراحی‌ها بر ساختار و عملکرد غدد شیری تأثیر داشته و میزان شیر را کاهش می‌دهند.
کم بودن غدد شیری
گاهی اوقات ممکن است غدد شیری مادر به طور طبیعی کم‌تر از حد معمول شود یا مقدار کم‌تری هورمون پرولاکتین را تولید کند. این شرایط می‌تواند باعث کم شدن شیر مادر شود. البته این مورد بسیار نادر است و بیش‌تر زنان توانایی تولید شیر را به مقدار کافی برخوردارند.
چگونه با تغذیه مناسب شیر خود را افزایش دهیم؟
یکی از راهکارهای اصلی در افزایش شیر مادر داشتن تغذیه مناسب و مقوی در راستای افزایش شیر است. برای اینکه بدن مادر پتانسیل شیردهی پیدا کند، نیازمند مصرف مواردی است که در ادامه خدمتتان عرض می‌کنیم.
مصرف محصولات لبنی
محصولات لبنی مانند شیر، پنیر، ماست و دوغ، منابع عالی کلسیم و پروتئین هستند. این مواد غذایی می‌توانند به تقویت غدد شیری کمک کنند و ظرفیت شیر را افزایش دهند. در صورتی که مشکلی در هضم محصولات لبنی دارید، می‌توانید به جای شیر معمولی از شیرهای گیاهی مانند شیر بادام، شیر برنج یا شیر سویا استفاده کنید.
مصرف سبزیجات
سبزیجات به عنوان منابع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی، می‌توانند به بهبود کیفیت شیر مادر کمک کنند. سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم، بروکلی و پیاز سبز به تأمین مواد مغذی مورد نیاز برای تولید شیر اثر مثبتی دارند.
مصرف پروتئین
یک مادر شیرده با مصرف مواد پروتئینی مثل ماهی، گوشت سفید، مرغ، تخم مرغ، لوبیا، عدس و نخود می‌تواند به افزایش شیر خود کمک کند. در واقع مصرف پروتئین از اصلی‌ترین مواردی است که باید به آن توجه داشت.
مصرف اسید چرب امگا-3
مصرف منابع سالم اسیدهای چرب امگا-3 مانند ماهی، هلو، آووکادو و بادام می‌تواند به بهبود کیفیت شیر و افزایش مقدار آن کمک کند؛ بنابراین، مصرف انواع ماهی به ویژه شیرماهی و ماهی غزل آلا را برای همیشه در لیست غذایی خود داشته باشید.
مصرف کلسیم
مصرف کلسیم می‌تواند به افزایش شیر مادر کمک کند. کلسیم یکی از مواد مهم برای ساختار استخوان‌های نوزاد است و نقش بسیار مهمی در رشد و تقویت استخوان‌های نوزاد دارد. همچنین، کلسیم نقش زیادی در عملکرد عصبی و عضلانی بدن دارد و برای سلامتی کلی بدن نیز ضروری است. مصرف مواردی مانند شیر، ماست، دوغ و سبزیجات به افزایش مقدار کلسیم در شیر مادر کمک می‌کند.
مصرف میوه‌های خشک
میوه‌های خشک مانند زردآلو، خرما، بادام، گردو و پسته حاوی مقادیر بالایی از ویتامین‌ها، مواد معدنی و فیبر هستند. مصرف این میوه‌ها می‌تواند به بهبود کیفیت شیر مادر منجر شود.
مصرف انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز برای مادران شیرده بسیار ضروری است؛ چرا که از این طریق می‌توان شیر مورد نیاز نوزاد را حاصل کرد.
راهکارهای غیرتغذیه ای برای افزایش شیر مادر
علاوه بر تغذیه، راهکارهای غیرتغذیه‌ای نیز می‌تواند در راستای افزایش شیر مادر کمک بسزایی داشته باشد. در قسمت زیر چند راهکارغیرتغذیه‌ای برای افزایش شیر مادر را بررسی می‌کنیم.
استراحت کافی
شما در طول دوران شیردهی خود باید از مقدار زمان مناسبی برای استراحت بهره‌مند باشید. در صورتی که مدام در حال انجام فعالیت‌های مختلف بدون توجه به وقت استراحت خود باشید، در این شرایط احتمال کاهش مقدار شیر شما محتمل خواهد بود.
مادران شیرده باید به بدن خود اجازه دهند تا بعد از زایمان و فعالیت‌های روزانه به خوبی استراحت کنند. علاوه بر خوابیدن، تقسیم کارها و وظایف خانه با اعضای دیگر خانواده نیز می‌تواند به مادران شیرده در افزایش انرژی و شیردهی آنها کمک کند.
جلوگیری از استرس
وجود استرس در وضعیت شیردهی یک مادر تأثیر منفی دارد. برای اینکه دچار این شرایط منفی نشوید، می‌بایست از روش‌های مدیریت زمان و در کنار آن از فعالیت‌های ورزشی، تمرینات تنفسی، مدیتیشن و یوگا استفاده کنید. با اتخاذ این روش‌ها می‌توان استرس را کاهش داده و کیفیت زندگی را بهبود بخشید که این موارد عامل جلوگیری کننده از استرس و در نهایت از راهکارهای افزایش شیر مادر تلقی می‌گردند.
ماساژ سینه
ماساژ سینه برای افزایش شیر مادر یکی از روش‌های کاربردی و قدیمی به شمار می‌رود که به کمک این روش می‌توان نتایج مثبتی را دریافت نمود. با استفاده از این روش جریان شیر مادر بهبود یافته و با رفع شدن انسدادهای موجود، تسهیل خروج شیر از سینه رخ می‌دهد. در واقع با ماساژ سینه، جریان خون به بافت سینه افزایش یافته و در این راستا، عملکرد غده‌های شیری بهبود می‌یابد.
ماساژ سینه، جلوگیری از استرس و استراحت کافی بخشی از موارد غیرتغذیه‌ای برای افزایش شیر مادر هستند که می‌توانید از این موارد بهره‌مند شوید.
مواردی که در این مقاله به آنها اشاره داشتیم، از بهترین راهکارهای افزایش شیر بودند که هر مادری برای افزایش حجم شیر خود، ملزم به اجرای آنهاست.
سؤالات متداول
چه مواد غذایی باید در رژیم غذایی درنظر گرفت تا شیر مادر افزایش یابد؟
برخی موادغذایی که می‌توانند به افزایش حجم شیر مادر کمک کنند شامل جوانه گندم، شبدر، بادام، بادام زمینی، بروکلی، تخمه رژیمی، نخود، حبوبات، ماهی، گوشت قرمز، تخم مرغ و شیرینی‌های سنتی هستند.
آیا مصرف آب بیش‌تر می‌تواند تولید شیر مادر را افزایش دهد؟
مصرف آب به میزان کافی در طول روز می‌تواند به حفظ هیدراتاسیون بدن و در نتیجه افزایش تولید شیر مادر کمک کند.
آیا استفاده از شیردوش برقی می‌تواند باعث افزایش شیر شود؟
بله، استفاده از شیردوش‌های برقی با قابلیت‌های مختلفی که دارد، در افزایش شیر مادر مؤثر است.
آیا افزایش فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند تولید شیر مادر را تحت تأثیر قرار دهد؟
افزایش فعالیت بدنی و ورزش می‌تواند به افزایش تولید شیر مادر کمک کند. با این حال، قبل از شروع هر برنامه ورزشی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و برنامه ورزشی مناسبی را انتخاب کنید.
